Զմրուխտ գարունն էր հյուր եկել բնությանը: Այգում ու անտառներում քաղցրահնչյուն երգում էին թռչունները: Արևը իր ջերմ ժպիտով ողջունում էր նորաբաց բողբոջներին: Բնությունը զարթոնք էր ապրում: Ծեր այգեպանն իր այգում մի փոքրիկ եղևնի տնկեց: Եղևնին նման էր կանաչ հանդերձ հագած, շփոթված երեխայի: Արևի շողերը հազիվ էին հասնում նրան: Մի մեծ, հզոր բարդի իր ճյուղերով փակել էր արևի ճանապարհը: Եղևնին տխրում էր արևի կարոտից: Նա բարձրահասակ բարդու ստվերի տակ իրեն զգում էր խեղճ ու անօգնական:
Մի օր էլ փոքրիկ եղևնին չդիմացավ ու սկսեց բարձրաձայն արտասվել: Հպարտ բարդին լսեց նրա լացի ձայնը ու հարցրեց.
-Ինչո՞ւ ես լաց լինում, այգեպանը լացկաններին չի սիրում:
-Ես լացկան չեմ, բայց արևի շողերը ինձ չեն հասնում եվ ես վախենում եմ, որ միշտ փոքրիկ կմնամ: Իսկ ես այնքա ՜ն եմ ուզում մեծանալ, գեղեցիկ ծառ դառնալ,-ասաց փոքրիկ եղևնին:
Բարդին արհամարհանքով վերևից քմծիծաղ տվեց.
-Մի քեզ նայի՛ր, քո թույլ ճյուղերին: Դու չես կարող մեծանալ: Իսկ հիմա ինձ նայի՛ր: Տե՛ս, թե որքան հզոր եմ ու ուժեղ: Եվ այնքան պիտի բարձրանամ, որ ճյուղերս երկինք հասցնեմ:
Փոքրիկ եղևնին ավելի կծկվեց ու ինքնամփոփ դարձավ: Այդպես անցավ գարունը և եկավ շոգ ամառը: Բարդու սաղարթն ավելի փարթամացավ: Արևի ճառագայթները չէին կարողանում ճեղքել նրա հզոր ճյուղերը, որպեսզի հասնեն եղևնուն: Իսկ փոքրիկ եղևնին այնքա՜ն էր ուզում աճել ու մեծանալ:
Եղևնին կրկին սկսեց կամացուկ հեծկլտալ: Անպատկառ բարդին շրջվեց և գոռաց նրա վրա.
-Ի՞նչ ես նորից նվնվում:
Եղևնին լացակումած շշնջաց.
-Խնդրում եմ, խղճա՛ ինձ, մի քիչ բացի՛ր ճյուղերդ: Թող արևը ինձ էլ հասնի:
-Այդ էր պակաս, որ քեզ նման խղճուկի համար նեղացնեմ իմ ճյուղերին,-հոխորտաց բարդին:
Փոքրիկ եղևնին ձայնը կտրեց: Ամառն էլ անցավ ու եկավ ոսկեհեր աշունը: Բարդին աշնանային զգեստ հագավ: Նրա կանաչ-դեղին տերևները անհոգ խաղում էին իրար հետ: Բայց ահա խոր աշնան անսիրտ քամին պոկոտեց բարդու տերևներն ու ցաքուցրիվ շպրտեց դեսուդեն: Բարդին լրիվ մերկացավ ու սկսեց դողալ: Ալեհեր ձմեռն իր ցուրտ շնչով սառեցրեց ողջ բնությունը: Բարդին սարսռաց ցրտից ու նրա բնին արցունքի սառած բյուրեղներ երևացին: Բարդին նայեց փոքրիկ եղևնուն, որ դեռ կանաչ էր ու չէր մրսում:
-Խնդրում եմ, գրկի՛ր իմ բունը, թե չէ ես կմեռնեմ ցրտից,-հուսահատ աղերսեց բարդին:
-Երբ ես լալիս էի, դու ինձ չէիր օգնում: Երբ ես խնդրում էի, դու չէիր լսում իմ ձայնը: Բայց ես կօգնեմ քեզ: Չէ՞ որ մենք բոլորս մեր մայր բնության զավակներն ենք,-ասաց եղևնին:
Փոքրիկ եղևնու բարի սիրտը լցվեց խղճահարությամբ և նա իր մատղաշ, կանաչ ճյուղերով փաթաթվեց ու գրկեց բարդու սառած բունը:
Առաջադրանքներ
- Դեղինով նշված բառերը դուրս բեր և գրիր դրանց հոմանիշները:
զմրուխտ֊ սկյութիկոն
ջերմ֊դողէրոցք
երեխայի֊Մանուկ
հազիվ֊մի կերպ
հզոր֊ուժեղ
տխրում֊Թախծել
արտասվել֊Լալ
- Մոխրագույնով նշված բառերի համար իմաստով հակառակ բառեր գրիր։
թույլ֊հզոր
մեծանալ֊փոքրանալ
բարձրանամ֊իչնեմ
կամացուկ֊բարձրաձայն
գոռաց֊շշուկ
բացի՛ր֊փաքիր
հագավ֊հանեց
- Շագանակագույնուվ նշված բառերը դուրս բեր և գրիր երկու արմատները, նաև նշիր, թե բառն ըստ կազմության ինչպիսին է, օրինակ` մարտադաշտ- մարտ-ա-դաշտ, բարդ բառ
քաղցրահնչյուն֊քաղցր֊ա֊հնչյուն,
բարդ բառ
այգեպանն֊ այգե֊պանն,
բարձրահասակ֊բարձր֊ա֊հասակ,
ինքնամփոփ֊ինքն֊ա֊մփոփ,
փոքրիկ֊պարզ
անպատկառ֊ան֊պատ,կառ,ածանցավոր
ոսկեհեր֊ոսկե֊հեր,
անսիրտ֊ան֊սիրտ,
դեսուդեն֊դես֊ու֊դեն,
հուսահատ֊հուս֊ա֊հատ,բարդ բառ
խղճահարությամբ-խղճ֊ա֊հար֊ություն, բարդ ածանցավոր
- Անծանոթ բառերը դուրս բեր և գրիր դրանց բացատրությունը:
Զմրուխտ֊վառ կանաչ գույնի թափանցիկ թանկագին քար
արտասվել֊Արտասուք թափել, լալ, լաց լինել
մերկացավ ֊Մերկ դարձնել, տկլորացնել
ցաքուցրիվ֊նույնն է՝ Ցիրուցան
հոխորտալ֊խրոխտալ, խիզախել, hանդգնել
Ալեհեր ֊երմակած մազերով
- Սևացրած բառերում գծիկների փոխարեն լրացրու պակասող տառերը։ Լրացնելուց հետո քեզ բառարանով ստուգիր։
ծանապարհը
խեղճ
ողջունում
անօգնական
արհամարհանքով
կծկվեց
- Ինչո՞ւ էր արտասվում եղևնին:
որովետև նա լացում էր որ արևի շողերը իրեն չեն հասնում։
- Ի՞նչ սովորեցիր այս պատմվածքից:
- Ես սովորել եմ, որ պետցք է ամեն մեկի հետ կիսվելը։
- Մեկական բառով բնութագրիր, ապա նկարագրիր բարդուն և եղևնուն:
Եղեվնին բարի էր և նա փոքրիք էր իսկ բարդին իսկ բարդին չարաճճի էր և մեծ։
- Դուրս գրիր այն հատվածը, որտեղ երևում է եղևնու բարությունը:
Փոքրիկ եղևնու բարի սիրտը լցվեց խղճահարությամբ և նա իր մատղաշ, կանաչ ճյուղերով փաթաթվեց ու գրկեց բարդու սառած բունը:
- Դուրս գրիր այն հատվածները, որտեղ
Ա. Բնութագրվում է քամին
Բայց ահա խոր աշնան անսիրտ քամին պոկոտեց բարդու տերևներն ու ցաքուցրիվ շպրտեց դեսուդեն:
Բ. Նկարագրված է այգեպանը
Ծեր այգեպանն իր այգում մի փոքրիկ եղևնի տնկեց:
Գ. Նկարագրված է աշունը
Փոքրիկ եղևնին ձայնը կտրեց: Ամառն էլ անցավ ու եկավ ոսկեհեր աշունը: Բարդին աշնանային զգեստ հագավ: Նրա կանաչ-դեղին տերևները անհոգ խաղում էին իրար հետ: Բայց ահա խոր աշնան անսիրտ քամին պոկոտեց բարդու տերևներն ու ցաքուցրիվ շպրտեց դեսուդեն: Բարդին լրիվ մերկացավ ու սկսեց դողալ:
Դ. Նկարագրված է ձմեռը
Ալեհեր ձմեռն իր ցուրտ շնչով սառեցրեց ողջ բնությունը: Բարդին սարսռաց ցրտից ու նրա բնին արցունքի սառած բյուրեղներ երևացին: